Қант диабетімен ауыратын науқастардың өсуі. Қант диабетінің алдын алу бағдарламасын қабылдау жағдайды өзгертуі мүмкін

Қазақстанның эндокринологтарының зерттеулері 7 жыл бұрын егер қант диабетінің алдын алу бойынша ұлттық шешім қабылданбаса, 2030 жылға қарай Қазақстанда миллион науқас болуы мүмкін екенін ескертті. Содан кейін олардың саны 300 мыңға жуық болды. Өкінішке орай, бағдарлама әзірленбеді және бүгін, 2024 жылдың соңында елде қант диабетімен ауыратын 500 мыңнан астам пациент ресми түрде тіркелді. Бірақ науқастардың нақты саны 800 мыңға жуықтайды. Бұл дегеніміз, Күн сайын 100 — ге жуық қазақстандық қант диабеті диагнозымен бетпе-бет келеді, ал Күн сайын бес адам аяғынан айырылады-бұл аурудың ең қауіпті салдарының бірі.

Қант диабеті адамдардың денсаулығына ғана емес, мемлекеттік бюджетке де үлкен соққы береді. Қазақстандық қант диабетін зерттеу қоғамының зерттеулеріне сәйкес, қант диабетін емдеуге жұмсалатын шығындар жыл сайын артып келеді. Тек диабетиктерге арналған дәрі-дәрмектерге бюджеттен 45 миллиард теңге (шамамен 90 миллион доллар) жұмсалады. Бұл дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етудің барлық шығындарының 27% құрайды, бұл онкологиялық және жүрек-қан тамырлары ауруларын емдеуге қарағанда, бұл аурулар үлкен шығындарды талап етеді және өлім-жітім деңгейі жоғары.

Зерттеу көрсеткендей, қант диабеті бойынша барлық тағайындаулардың 23% - ы ұтымсыз, яғни 10 миллиард теңге тиімсіз жұмсалады. Мәселе мынада, екінші типтегі қант диабетін емдеу көбінесе эндокринологтарға емес, жалпы тәжірибелік дәрігерлерге тағайындалады, бұл терапиядағы қателіктерге әкеледі. Елде тек 1084 эндокринолог бар, бұл әрдайым науқастарға толық қызмет көрсету үшін жеткіліксіз, әсіресе емханалардағы ұзын-сонар кезектерді ескере отырып.

Сонымен қатар, емдеуге қолжетімділікте үлкен алшақтық бар: Ақтөбе сияқты кейбір өңірлерде бір пациентті емдеуге шығыстар айтарлықтай жоғары Алматыға қарағанда бірнеше есе аз жұмсалады. Бұл ескірген емдеу әдістерін қолдануды немесе білікті мамандардың жеткіліксіз санын көрсетуі мүмкін.

Балаларға арналған инсулин сорғыларымен қамтамасыз ету бірдей алаңдатарлық жағдай болып табылады. 2011 жылдан бастап Қазақстанда помпалық инсулин терапиясы бағдарламасы басталғанына қарамастан, құрылғылардың нақты саны әлі белгісіз, ал оларға жыл сайынғы шығыстар шамамен 9 миллиард теңгені құрайды.

Қант диабеті елде жасаруды жалғастыруда. Қазақстандық балалардың 22% - ы дене салмағына байланысты проблемалардан зардап шегеді, ал балалар арасында қант диабетінің өсуі жылына 14% -. құрайды. Тамақтану проблемалары негізгі себептердің біріне айналады. Семіздік, дұрыс тамақтанбау және тез көмірсулардың көп мөлшерін тұтыну аурудың дамуына ықпал ететін негізгі факторларға айналады.

Жыл сайын қант диабеті қазақстандық денсаулық сақтау үшін аса қауіпті болып келеді. Қаражатты ұтымсыз жұмсаудың алдын алу және шешу бойынша тиісті шаралар болмаса, 2030 жылға қарай емдеу шығындары 2 миллиард доллардан асуы мүмкін, ал науқастардың саны бір миллион адамға жетуі мүмкін.

Қазақстандық қант диабетін зерттеу қоғамы жүргізген зерттеу қант диабетінің алдын алу жөніндегі ұлттық бағдарламаны енгізу ағымдағы жағдайды айтарлықтай өзгерте алатынын көрсетті. Ғалымдар жұмысының нәтижелері депутатқа әрі қарай қарау үшін берілді.